"Αυτό το αστέρι είναι για όλους μας" Τ. Λειβαδίτης

 

Ναι αγαπημένη μου. Πολύ πριν σε συναντήσω
εγώ σε περίμενα.

Σαν ήμουνα παιδί και μ’ έβλεπε λυπημένο η μητέρα μου
έσκυβε και με ρωτούσε. Τι έχεις αγόρι;
Δεν μίλαγα. Μονάχα κοίταζα πίσω απ’ τον ώμο της
ένα κόσμο άδειο από σένα.
Και καθώς πηγαινόφερνα το παιδικό κοντύλι
είτανε για να μάθω να σου γράφω τραγούδια.
Όταν ακούμπαγα στο τζάμι της βροχής είτανε που αργούσες ακόμα
όταν τη νύχτα κοίταζα τ’ αστέρια είτανε γιατί μου λείπανε
τα μάτια σου
κι όταν κτύπαγε η πόρτα μου και άνοιγα
δεν είτανε κανείς. Κάπου όμως μες στον κόσμο είτανε
η καρδιά σου που χτυπούσε.
Έτσι έζησα. Πάντοτε.
Και όταν βρεθήκαμε για πρώτη φορά-θυμάσαι;- μου
άπλωσες τα χέρια τόσο τρυφερά
σα να με γνώριζες από χρόνια. Μα και βέβαια
με γνώριζες. Γιατί πριν μπεις ακόμα στη ζωή μου
είχες πολύ ζήσει μέσα στα όνειρα μου
αγαπημένη μου.

Δημιουργική γραφή Γ3

Νέοι Συγγραφείς...ξεκινήστε!!!

Απλώς πατήστε στον παρακάτω σύνδεσμο....Διήγημα Γ3....και γράψτε.

"Πρώτες Ενθυμήσεις" Πηνελόπη Δέλτα

Το κείμενο του σχολικού βιβλίου είναι απόσπασμα από τον πρώτο τόμο του αυτοβιογραφικού έργου Πρώτες ενθυμήσεις. Με τον όρο αυτοβιογραφία χαρακτηρίζουμε συνήθως ένα συνεχές αφηγηματικό κείμενο, στο οποίο ένας άνθρωπος γράφει ο ίδιος την ιστορία της ζωής του (ή ενός μέρους της).
Η αυτοβιογραφία πρέπει να διακρίνεται απ' τα απομνημονεύματα, όπου πάνω απ' όλα δίνεται έμφαση στη συμμετοχή του συγγραφικού υποκειμένου σε σημαντικά γεγονότα της εποχής του (π.χ. τα απομνημονεύματα των πολεμιστών του 1821, εκτός του ότι δεν είναι πάντα γραμένα από τους ίδιους, δεν αναφέρονται τόσο στη ζωή των ηρώων αυτών όσο στη συμμετοχή τους στον Αγώνα για τηνανεξαρτησία).
Επίσης με την αυτοβιογραφία συγγενεύει και το ημερολόγιο, με τη διαφορά ότι το τελευταίο είναι ένα κείμενο χωρίς ιδιαίτερη συνοχή, που συνήθως γράφεται με μικρή ή μηδαμινή χρονική απόσταση από τα συμβάντα που περιγράφει.
Η αυτοβιογραφία, αντίθετα, στις περισσότερες περιπτώσεις γράφεται σε χρόνο αρκετά μεταγενέστερο από τα όσα εξιστορεί και σ' αυτό οφείλει τουλάχιστον ένα μέρος της λογοτεχνικότητάς της.Η λογοτεχνική της αξία εξαρτάται από το αυτοβιογραφούμενο πρόσωπο και τις προθέσεις του.
«Αυτοβιογραφούμαι σημαίνει υπακούω στο παιδί που ζει μέσα μου και που δε λέει να μεγαλώσει».
Στην αυτοβιογραφία συγγραφέας, αφηγητής, πρωταγωνιστής ταυτίζονται.

ΘΕΜΑ του αποσπάσματος:
Η συγγραφέας περιγράφει την εικόνα της πατρικής μορφής, όπως αυτή χαράχτηκε στη μνήμη και τη συνείδηση της κόρης. Ταυτόχρονα δηλώνονται και τα αντιφατικά συναισθήματα της κόρης :ο  φόβος και ο θαυμασμός για την γοητευτική παρουσία και δίκαιη συμπεριφορά του πατέρα.
ΔΟΜΗ του κειμένου:
1η ενότητα:«Τον πατέρα… μεγάλη αγάπη της ζωής μου».Η μορφή και η συμπεριφορά του πατέρα καθώς και τα συναισθήματα που ενέπνεε στον κόσμο.
2^η ενότητα: <<θυμούμαι μια μέρα.. μα θεότης». Η λεπτομέρεια της καθημερινότητας που απέδειξε την ψυχική ανωτερότητα του πατέρα.

Η παρουσίαση του πατέρα(μέσα από την περιγραφή και τα σχόλια της κόρης, αλλά και μέσα από τις πράξεις του): Δίνεται η συνολική εικόνα με σχόλια όπως επιβλητική παρουσία, μεγαλείο, ομορφιά ,το ψηλό δεμένο αλλά λεπτό κορμί του
Στη συνέχεια δίνονται τα χαρακτηριστικά του προσώπου του: πυκνά,σγουρά μαύρα μαλλιά του, τα γένια του,τα μεγάλα αμυγδαλωτά μάτια του.
Ο χαρακτήρας του πατέρα: Απρόσιτος «ως το τέλος της ζωής του μου έμεινε θεότης απλησίαστος».
Βίαιος και θυμώδης(αυτός που θυμώνει εύκολα):θυμούμαι… την βία να εξαφανιστούμε, μη μας βρει καμιάν αιτία για κατσάδα ή μπάτσο. Μας μπάτσιζε ο πατέρας κάποτε
Αυθαίρετος και κοτζάμπασης(αυταρχικός): Εκείνο που ήθελε το ήθελε και το επέβαλλε. Διέταζε. Και οι άλλοι υπήκουαν. Επιβάλλουνταν. Και οι άλλοι υποχωρούσαν. Ήταν αφέντης. Κάποτε τύραννος.
Τυραννικός:Μου επθιβλήθηκε πάντα και με τυράννησε,ξέροντας και μην ξέροντας.Και ως το τέλος βάρυνε η θέληση και η τυραννία του στη ζωή μου.
Ευγενικός:Μα ήταν βαθιά ευγενής
Έντιμος και ακέραιος χαρακτήρας: Και ήταν τίμιος στη σκέψη όσο και στις δοσοληψίες
Ειλικρινής ,υπερήφανος ίσιος,αλύγιστος
Ευσυνείδητος: αμείλικτος στο ζήτημα συνείδηση
Γενναιόδωρος και με κατανόηση για τους άλλους: «Ωχ, καημένη γυναίκα! Πώς θα ζήσει και αυτός, αν δεν πληρώσεις τον κόπο του και τον καιρό του;»

Τα συναισθήματα της αφηγήτριας: "ο αυτοβιογραφικός μονόλογος της Πηνελόπης Δέλτα φανερώνει περισσότερα για το δικό της τραυματισμένο ψυχισμό παρά για την προσωπικότητα και τη συμπεριφορά των προσώπων για τα οποία γίνεται λόγος".
Δύο αντίρροπες οπτικές αναπτύσσονται παράλληλα για να συνθέσουν την εικόνα της μυθικής μορφής του πατέρα:
ο φόβος( τον φοβούμαστε πάρα πολύ, τον τρέμαμε) για την τυραννική και αυταρχική μορφή του πατέρα που συχνά δημιουργεί το αίσθημα της ντροπής, του εξευτελισμού  καθώς και ο θαυμασμός για την επιβλητική παρουσία και την εντιμότητα και ακεραιότητα του χαρακτήρα του όπως φάνηκε στο περιστατικό με το στρειδά ( «Ωχ, καημένη γυναίκα! Πώς θα ζήσει και αυτός, αν δεν πληρώσεις τον κόπο του και τον καιρό του;», καλόβουλα είπε ο πατέρας).
Το περιστατικό αυτό αποτέλεσε μάθημα ανθρωπιάς, τη δίδαξε ότι δεν πρέπει να κοιτάμε μόνο το δικό μας συμφέρον και μάλιστα σε βάρος του άλλου που δίνει τον αγώνα του μεροκάματου αλλά να νοιώθουμε την ανάγκη του άλλου να ζήσει, να βγάλει το ψωμί του, να πληρωθεί η εργασία του κατά την αξία της.
Το περιστατικό από την καθημερινότητα της παιδικής ηλικίας της αφηγήτριας εγγράφεται στη συνείδησή της ως αδιάσειστο τεκμήριο της ηθικής ανωτερότητας του πατέρα της, στοιχείο που τον αναδεικνύει σε θεότητα απλησίαστη,  την τελευταία μεγάλη αγάπη της ζωής της. Μέσα της συνυπάρχει η μεγάλη αγάπη, η λατρεία, μαζί με την παραδοχή της βαριάς τυραννίας του πατέρα στη ζωή της κόρης, αλλά πάνω απ´ όλα η ανάγκη να φανερώσει τον δικό της τραυματισμένο ψυχισμό.
Το ξύλο ως παιδαγωγικό μέσο: Οι γονείς θεωρούσαν ότι το ξύλο και ο συνακόλουθος πόνος που προκαλεί θα μπορούσε να νουθετήσει τα παιδιά τους διδάσκοντας το καλό και αποτρέποντας τα από το κακό. Η σωματική τιμωρία ήταν συχνή τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο από τους δασκάλους.
Η αφηγήτρια και τα αδέλφια της δέχονται το ξύλο από τη μητέρα ως κάτι αυτονόητο χωρίς να δυσανασχετούν και χωρίς να επηρεάζονται τα συναισθήματα τους απέναντί της (η μητέρα,που ζούσε στο σπίτι μας τιμωρούσε συχνότερα και ευκολότερα)
Τα συναισθήματα που προκαλούσε το ξύλο που έδινε ο πατέρας ήταν πολύ διαφορετικά (Οι μπάτσοι στο πρόσωπο ήταν συχνοί, δίνουνταν εύκολα και θυμούμαι ακόμα τώρα το αίσθημα της ντροπής, του εξευτελισμού, όσο και της ζάλης που ακολουθούσε κάθε μπατσιά, που πηγαινοέφερνε το μυαλό μας).

ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ:
Στην «αυτοβιογραφία» ο συγγραφέας, ο αφηγητής, ο πρωταγωνιστής συμπίπτουν.
Ο αφηγητής είναι πρωτοπρόσωπος (αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο), ομοδιηγητικός, δραματοποιημένος (συμμετέχει στα γεγονότα που αφηγείται).
Η εστίαση είναι εσωτερική(αφηγητής = πρόσωπα).
Η πρόσληψη των γεγονότων γίνεται από την παιδική συνείδηση  και η καταγραφή τους από την ώριμη συγγραφέα και έτσι η αφήγηση αποτελεί αναδρομή στο παρελθόν(Θυμούμαι την επιβλητική του παρουσία….. Θυμούμαι μια μέρα….)
Η αφήγηση είναι γεμάτη σχόλια και αξιολογικές κρίσεις(Ήταν αφέντης. Κάποτε τύραννος. Μα ήταν βαθιά ευγενής) καθώς και πολλά περιγραφικά στοιχεία(λεπτό κορμί, σγουρά μαλλιά κ.ά.).
Οι χρόνοι της αφήγησης είναι παρελθοντικοί. Στη 1^η ενότητα χρησιμοποιείται κυρίως ο Παρατατικός (δείχνει την επανάληψη κατά το παρελθόν, ν φορές στηνΙστορία,1 φορά στην αφήγηση, θαμιστική αφήγηση).Στη 2^η ενότητα στο περιστατικό με το στρειδά, χρησιμοποιείται ο Αόριστος (το μοναδικό γεγονός: μέτρησε, της είπε, ήταν)
Η ενσωμάτωση των λόγων του πατέρα στο τέλος της 1^ης παραγράφου(Έ,κάτι εδώ;….)προσθέτει ζωντάνια και δραματικότητα στην αφήγηση.
Στη 2^η ενότητα η αφήγηση δίνει τη θέση της στο ζωντανό και παραστατικό διάλογο του πατέρα με τη μητέρα
«Τον πλήρωσες;», ρώτησε η μητέρα, σαν μπήκαμε στην τραπεζαρία.
«Ναι».
«Πόσες δωδεκάδες;»
«Τόσες». Και της είπε.
«Και πόσα τα πλήρωσες;»
«Έξι γροσάκια τη δωδεκάδα».
«Καημένε Μανόλη! Τέσσερα είναι η τιμή τους».
«Είναι μεγάλα και πολύ φρέσκα».
«Άσχημα έκανες! Πολύ άσχημα! Έτσι τον κακομαθαίνεις, και θα γυρεύει στο μέλλον πάντα έξι γρόσια!»
«Ωχ, καημένη γυναίκα! Πώς θα ζήσει και αυτός, αν δεν πληρώσεις τον κόπο του και τον καιρό του;», καλόβουλα είπε ο πατέρας.
Αναφορικά με το χώρο δεν έχουμε συγκεκριμένες αναφορές παρά μόνο στην αρχή του αποσπάσματος(«σαν έμπαινε στο σπίτι»)και στη 2^η ενότητα ( «στο καινούριο,δικό μας σπίτι»)
Ως προς το χρόνο των γεγονότων: είναι αόριστα η παιδική ηλικία της Πηνελόπης Δέλτα. Υπάρχει μια χρονική μετατόπιση στο τέλος της 2^ης ενότητας (Αργότερα τον γνώρισα και τον εξετίμησα.Ως το τέλος της ζωής του μου έμεινε θεότης απλησίαστος)   όπου τα συγκεκριμένα σχόλια δείχνουν να διατρέχουν ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, μεταγενέστερο από τα παιδικά χρόνια της ηρωίδας.

ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ:
Συχνή εναλλαγή επαυξημένων  και σύνθετων  προτάσεων  με κοφτές ή ελλειπτικές προτάσεις:O πατέρας ήταν βίαιος, θυμώδης*, αυθαίρετος, κοτζάμπασης*. Διέταζε.Και οι άλλοι υπήκουαν. Και οι άλλοι υποχωρούσαν.
Η έναρξη αρκετών προτάσεων με το και (προσθήκη) δημιουργεί ιδιαίτερο ύφος: Και ήταν ειλικρινής, και ήταν υπερήφανος, ίσιος, αλύγιστος, αμείλικτος στο ζήτημα «συνείδηση». Και ως το τέλος βάρυνε η θέληση και η τυραννία του στη ζωή μου. Και όμως έμεινε η τελευταία μεγάλη αγάπη της ζωής μου. Και αφού γέμισε η πιατέλα, τα μέτρησε ο πατέρας, μέτρησε πόσα είχε φάγει και του τα πλήρωσε έξι γροσάκια* τη δωδεκάδα, αντί τέσσερα που τα πλήρωναν άλλη φορά. Και λάτρεψα τον πατέρα μου σαν κάτι ανώτερο
Σχήματα λόγου(ενδεικτικά):
Παρομοιώσεις:Σαν λατρεία, σαν θρησκεία, σαν κάτι ανώτερο
Το ασύνδετο: υπερήφανος, ίσιος,  αλύγιστος, αμείλικτος.

Ο ανεκπλήρωτος έρωτας και η αυτοκτονία της Πηνελόπης Δέλτα.

Στις 27.4. 1941 η σπουδαία συγγραφέας, παίρνει δηλητήριο, αφήνοντας μια λιτή-σπαρακτική επιστολή στα παιδιά της.

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα» Πηγή: www.lifo.gr

«Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα» Πηγή: www.lifo.gr

 Η Πηνελόπη Δέλτα γνώρισε τον Ίωνα Δραγούμη, υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ερωτεύτηκαν αμέσως και η φύση του ειδυλλίου τροφοδότησε ένα έντονο πάθος και μια πλατωνική-δίχως αύριο αγάπη Η Πηνελόπη Δέλτα γνώρισε τον Ίωνα Δραγούμη, υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ερωτεύτηκαν αμέσως και η φύση του ειδυλλίου τροφοδότησε ένα έντονο πάθος και μια πλατωνική-δίχως αύριο αγάπη

 Ήταν 27 Απριλίου του 1941, ημέρα που τα γερμανικά στρατεύματα μπαίνουν στην Αθήνα. Η Πηνελόπη Δέλτα βρίσκεται στο σπίτι της, καταπονημένη από την ασθένεια και από έναν βαθύ ανεκπλήρωτο έρωτα που τη βασανίζει για χρόνια. Η απόφαση είναι ειλημμένη. Η μεγάλη συγγραφέας των παιδικών μας χρόνων πίνει δηλητήριο. Βασανίζεται για πέντε ημέρες, μέχρι να την εγκαταλείψει κάθε ίχνος ζωής. Αφήνει την τελευταία της πνοή στις 2 Μαΐου, μαζί με ένα σημείωμα.

 «Παιδιά μου, ούτε παπά, ούτε κηδεία. Παραχώστε με σε μια γωνιά του κήπου, αλλά μόνο αφού βεβαιωθείτε ότι δεν ζω πια. Φροντίστε τον πατέρα σας. Τον φιλώ σφιχτά. Π.Σ. Δέλτα»

 Η Πηνελόπη Δέλτα, αδελφή του Αντώνη Μπενάκη, γεννήθηκε το 1874 και ήταν το τρίτο από τα έξι παιδιά του Εμμανουήλ Μπενάκη (μεγαλέμπορο βαμβακιού) και της Βιργινίας Χωρέμη. Την παιδική και εφηβική της ηλικία πέρασε στην Αλεξάνδρεια, με πολλά ταξίδια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το μεγαλοαστικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε της παρείχε κάθε δυνατότητα για παιδεία και πνευματική καλλιέργεια, ενώ η αυταρχική ανατροφή, κυρίως της μητέρας της, διαμόρφωσε μία εύθραυστη προσωπικότητα που αρκετές φορές θεωρούσε ως μόνη διέξοδο το θάνατο. Η Πηνελόπη έμαθε ξένες γλώσσες, ζωγραφική και ανάγνωση και ήταν μια υποδειγματική κόρη. Υποχρεούνταν να εμφανίζεται στις κοσμικές συγκεντρώσεις της ελληνικής παροικίας, τις οποίες ωστόσο βαριόταν αφόρητα. Η Πηνελόπη Δέλτα με τις κόρες της Η Πηνελόπη Δέλτα με τις κόρες της Μόλις στα 21 της χρόνια κι ενώ η οικογένεια Μπενάκη ήρθε προσωρινά στην Αθήνα, ο θείος της, τη γνώρισε με τον Στέφανο Δέλτα έναν πλούσιο Φαναριώτη βαμβακέμπορο, και επέμεινε να τον παντρευτεί. Η Πηνελόπη εκδήλωσε την άρνησή της με μια απόπειρα αυτοκτονίας. Η κίνησή της αυτή δεν συγκίνησε τη σκληρή οικογένεια και ο γάμος έγινε, ακριβώς όπως είχε προγραμματιστεί. Με τον Στέφανο Δέλτα απέκτησαν τρεις κόρες, τη Σοφία (μετέπειτα Μαυροκορδάτου), τη Βιργινία (μετέπειτα Ζάννα) και την Αλεξάνδρα (μετέπειτα Παπαδοπούλου). Η Πηνελόπη Δέλτα ήταν υποδειγματική μητέρα. Αγαπούσε και φρόντιζε τα παιδιά της ενώ στεκόταν στο πλευρό του συζύγου της με την αυστηρότητα που όριζε η ηθική της. Τον ακολουθούσε στις κοσμικές εκδηλώσεις και σε συγκεντρώσεις όπου απαιτούνταν η παρουσία της. Αυτή ήταν και η αφορμή να έθει σε επαφή με τα πιο λαμπρά μυαλά των διανοουμένων της εποχής. Μόλις στα 21 της χρόνια κι ενώ η οικογένεια Μπενάκη ήρθε προσωρινά στην Αθήνα, ο θείος της, τη γνώρισε με τον Στέφανο Δέλτα έναν πλούσιο Φαναριώτη βαμβακέμπορο, και επέμεινε να τον παντρευτεί Μόλις στα 21 της χρόνια κι ενώ η οικογένεια Μπενάκη ήρθε προσωρινά στην Αθήνα, ο θείος της, τη γνώρισε με τον Στέφανο Δέλτα έναν πλούσιο Φαναριώτη βαμβακέμπορο, και επέμεινε να τον παντρευτεί

 Στην Αλεξάνδρεια επέστρεψαν το 1905. Τότε ήταν η χρονιά που η Πηνελόπη Δέλτα γνώρισε τον Ίωνα Δραγούμη, υποπρόξενο της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια. Ερωτεύτηκαν αμέσως και η φύση του ειδυλλίου τροφοδότησε ένα έντονο πάθος και μια πλατωνική-δίχως αύριο αγάπη. Ο ανεκπλήρωτος έρωτας θα κρατούσε για αρκετά χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η Δέλτα έκανε δύο ακόμα απόπειρες αυτοκτονίας. Ομολόγησε τα πάντα στον σύζυγό της για να είναι ειλικρινής απέναντι στον εαυτό της, αλλά δεν τον εγκατέλειψε ποτέ. Δε μπορούσε να αντιταχθεί στις κοινωνικές επιταγές και την υποχρέωσή της απέναντι στα παιδιά της και προσπάθησε να βάλει τίτλους τέλους στη σχέση της με τον Δραγούμη. Το 1912, η γνωριμία και ο έρωτας του Δραγούμη με τη Μαρίκα Κοτοπούλη, θα της δώσει το τελειωτικό χτύπημα. Από τότε, η Πηνελόπη Δέλτα θα ντυθεί στα μαύρα, μέχρι το τέλος της ζωής της. 

Πήρε το δηλητήριο σαν σήμερα το 1941 και πέθανε στις 2 Μαΐου Πήρε το δηλητήριο σαν σήμερα το 1941 και πέθανε στις 2 Μαΐου Με το Γάλλο βυζαντινολόγο Γκυστάβ Σλυμπερζέ, θα έχουν μακρόχρονη αλληλογραφία με την οποία, η Πηνελόπη Δέλτα έλαβε τη βοήθεια που χρειαζόταν για να γράψει τα μυθιστορήματά της σχετικά με τη βυζαντινή ιστορία. Η Δέλτα που είχε μετακομίσει στη Φρανκφούρτη το 1906 εξέδωσε το πρώτο της μυθιστόρημα, με τίτλο «Για την Πατρίδα», 1909. Το μυθιστόρημα εκτυλίσσεται κατά τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και σύντομα ακολουθεί και το δεύτερο μυθιστόρημά της, «Τον Καιρό του Βουλγαροκτόνου». Το στρατιωτικό κίνημα στου Γουδή το 1909 την ενέπνευσε να γράψει το «Παραμύθι χωρίς όνομα» 1911 ένα από τα ωραιότερα μυθιστορήματά της. Tο 1916 η οικογένειά της εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Kηφισιά όπου ο πατέρας της Δέλτα, Εμμανουήλ Μπενάκης, είχε εκλεγεί δήμαρχος. Τότε η Πηνελόπη Δέλτα άρχισε να συλλέγει υλικό για τον Mακεδονικό Aγώνα. Το 1918 πήρε μέρος σε δύο αποστολές στην Ανατολική Μακεδονία για να βοηθήσει παλινοστούντες ομήρους από τη Βουλγαρία. Η δολοφονία του Iωνα Δραγούμη, το 1920, από ένα εκτελεστικό απόσπασμα φανατικών βενιζελικών υπό τις διαταγές του ίδιου του πατέρα της, θα την αφήσει ένα ψυχολογικό ράκος. Πέντε χρόνια αργότερα την χτυπά αλύπητα η πολυομυελίτιδα, καθηλώνοντάς την σε αναπηρικό αμαξίδιο. Έζησε έτσι για 16 χρόνια και στο τέλος λύγισε. Πήρε το δηλητήριο σαν σήμερα το 1941 και πέθανε στις 2 Μαΐου. Στον τάφο της, στον κήπο του σπιτιού της, χαράχτηκε η λέξη ΣIΩΠH. Το έργο της Πηνελόπης Δέλτα είναι ένα από τα πιο σημαντικά όχι μόνο στην ελληνική αλλά και στην παγκόσμια λογοτεχνία.

 Πηγές :Μουσείο Μπενάκη, Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών

Πηγές: Μουσείο Μπενάκη, Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών Πηγή: www.lifo.gr

Πηγές: Μουσείο Μπενάκη, Εταιρεία Βυζαντινών Σπουδών Πηγή: www.lifo.gr

ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ,"ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ" (σημειώσεις μαθήματος)

Ιωάννης Μακρυγιάννης - ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ(πεζό, απόσπασμα)

ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ:Είναι ένα κειμενικό είδος στο οποίο συγγραφέας, αφηγητής και πρωταγωνιστής είναι το ίδιο πρόσωπο. Στα απομνημονεύματα περιέχονται προσωπικές αναμνήσεις του συγγραφέα, γεγονότα τα οποία έζησε ή στα οποία είχα άμεση ή έμμεση συμμετοχή. Εκφράζονται προσωπικές, υποκειμενικές κρίσεις και μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως ιστορική πηγή. . 2. Νόημα Ο Μακρυγιάννης μας εξηγεί για ποιους λόγους έμαθε γράμματα σε προχωρημένη ηλικία. Δεν μπορεί, λέει, να μείνει άπραγος και αδιάφορος μπροστά στην αδικία που υπάρχει στην κοινωνία. Γι’ αυτό μαθαίνει γράμματα, για να μπορεί να γράφει και να διαλαλεί σ’ όλο τον κόσμο την αδικία που τον πνίγει. `Οταν ο Μακρυγιάννης ήταν παιδί, δεν είχε τη δυνατότητα να σπουδάσει, αλλά ήταν αναγκασμένος να κάνει πολλές δουλειές για να βοηθήσει τη φτωχή οικογένειά του. `Επειτα, αγωνίστηκε κι αυτός για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Βέβαια υπεύθυνος για την απελευθέρωση της πατρίδας του από τους Τούρκους ήταν ο Θεός. Στη συνέχεια ο συγγραφέας αναφέρει ότι πολλοί μορφωμένοι άνδρες, `Ελληνες και ξένοι, έχουν γράψει διάφορα πράγματα για την Ελλάδα. Ωστόσο, ο ίδιος αποφάσισε να γράψει κάτι για την πατρίδα του, θέλοντας και μ’ αυτό τον τρόπο να συνεισφέρει και να βοηθήσει την Ελλάδα. Πιστεύει ακράδαντα ότι η πατρίδα ανήκει σ’ όλους τους πολίτες, πλούσιους και φτωχούς, μορφωμένους και αμόρφωτους, πολιτικούς και στρατιωτικούς. Δεν έχει κανένας το δικαίωμα να λέει «εγώ», αλλά πρέπει όλοι να λένε «εμείς», διότι όλοι μαζί αγωνίστηκαν και συνεργάστηκαν για το καλό της πατρίδας τους. Πάνω απ’ όλα τίθεται το «εμείς» επειδή οι δημιουργίες και τα επιτεύγματα είναι αποτέλεσμα κοινής και συλλογικής εργασίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να επιβιώσει και να μεγαλουργήσει μια χώρα είναι, σύμφωνα με το Μακρυγιάννη, οι πολίτες της να μάθουν γράμματα. Ο ίδιος έγραψε μόνο την αλήθεια για να δουν οι `Ελληνες ότι πρέπει να αγωνίζονται για υψηλά ιδανικά, όπως είναι η πατρίδα, η θρησκεία και η κοινωνία. `Ετσι, οι επερχόμενες γενιές θα δουν το έργο και τις θυσίες των προγόνων τους, θα παραδειγματιστούν από τους αγώνες τους για ελευθερία και θα θελήσουν να τους μιμηθούν. ΘΕΜΑ Οι αρχικές προθέσεις του Μακρυγιάννη και η προσπάθειά του να πείσει τους αναγνώστες του για την αξιοπιστία του έργου του. Η απελευθέρωση της πατρίδας είναι έργο του συνόλου και όχι ατομική υπόθεση. «Είμαστε στο εμείς» και όχι στο «εγώ».  ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ Ο Μακρυγιάννης αποφασίζει να μάθει γράμματα σε μεγάλη ηλικία, για να υπηρετήσει και μ’ αυτό τον τρόπο την πατρίδα του. Προηγουμένως είχε αγωνιστεί για την ελευθερία της πατρίδας του, πολεμώντας με γενναιότητα και ανδρεία. Τώρα όμως που η Ελλάδα έχει αποκτήσει την ελευθερία της, ο Μακρυγιάννης θεωρεί χρέος του να την υπηρετήσει και στον πνευματικό τομέα. Αποφασίζει, λοιπόν, να γράψει με σκοπό να φανερώσει σ’ όλους το δίκαιο και να χτυπήσει την αδικία .Επίσης, μαθαίνει γράμματα, επειδή θεωρεί ότι ο πνευματικός αγώνας για την πατρίδα ανήκει σ’ όλους, και όχι μόνο στους μορφωμένους. Είναι καθήκον όλων των ανθρώπων να συνεισφέρουν στην πατρίδα τους και να αγωνίζονται γι’ αυτήν με κάθε τρόπο .  Στο απόσπασμα αυτό δηλώνει με κάθε τρόπο πως το έργο του είναι αξιόπιστο επικαλούμενος τη δική του τιμιότητα, την κοινωνική και αγωνιστική του συμπεριφορά. Δεσμεύεται για την ειλικρίνειά του προβάλλοντας την πίστη του στις αξίες της πατρίδας και της θρησκείας και επικαλείται την ισότητα των πολιτών απέναντι σ’αυτές τις αξίες.Τέλος, ο Μακρυγιάννης θέλει να φανερώσει την αλήθεια, μιαν αλήθεια που πρέπει να γνωρίζουν οι επερχόμενες γενιές, για να παραδειγματιστούν από τους αγώνες και τις θυσίες των προγόνων τους και να θελήσουν να τους μιμηθούν. 2. Τι σημαίνει η φράση «είμαστε στο εμείς και όχι στο εγώ»; Η φράση του Μακρυγιάννη «είμαστε στο εμείς και όχι στο εγώ» είναι πρωταρχικής σημασίας μέσα στο κείμενο. Αυτό που προσπαθεί να επιτύχει ο συγγραφέας είναι να κάνει τους `Ελληνες να συνειδητοποιήσουν ότι ο αγώνας για την πατρίδα, είτε είναι σε καιρό πολέμου είτε σε καιρό ειρήνης, είναι ένας αγώνας κοινός και συλλογικός. `Ολοι μαζί ενωμένοι πρέπει να αγωνιστούν για το καλό και την ευημερία της πατρίδας τους. Το «εγώ» παύει να υπάρχει, ενώ αυτό που έχει σημασία είναι το «εμείς», η γνήσια και ισότιμη συνεργασία μεταξύ των ανθρώπων. Μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να καταπολεμηθεί ο εγωισμός και η φιλαρχία, η αγάπη δηλαδή της εξουσίας, που αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και σοβαρότερα ελαττώματα του ελληνικού λαού. Εξάλλου δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές φορές το ελληνικό έθνος οδηγήθηκε σε εμφύλιες διαμάχες και συγκρούσεις, εξαιτίας ακριβώς αυτής της μανίας για απόκτηση της εξουσίας. Η «ΓΥΜΝΗ ΑΛΗΘΕΙΑ» Ο Μακρυγιάννης δεν κατέχει την τέχνη του λόγου ,με την οποία μπορεί κάποιος να παραπλανήσει, να γοητεύσει, να ξεγελάσει αλλά τα λίγα γράμματα που ξέρει τον υποχρεώνουν ,σχεδόν, να πει την αλήθεια.Έτσι, θα την πει γυμνή, χωρίς στολίδια, χωρίς σκοπιμότητες ,απαλλαγμένη από υστερουβουλία, χωρίς να συγκαλύπτει ή να παραλείπει γεγονότα. Χαρακτηρισμός του συγγραφέα  Μέσα από τα γραφόμενά του, καταλαβαίνουμε πως ο Μακρυγιάννης ήταν άνθρωπος σεμνός ,τίμιος, απλός και ταπεινός ,άνθρωπος που τον διακρίνει η αυτογνωσία και η ειλικρίνεια. Είναι αυθόρμητος και έντιμος, τον χαρακτηρίζει η παρρησία και η τόλμη αφού για να πει την αλήθεια δε διστάζει να φανερώσει πράγματα δυσάρεστα και να στηλιτεύσει   τη συμπεριφορά πολύ σημαντικών προσώπων. Η συμπεριφορά των παλιών αγωνιστών Ο Μακρυγιάννης  αναφέρεται με πολύ καυστικό τρόπο στη συμπεριφορά πολλών παλιών αγωνιστών ,των οποίων οι πράξεις χαρακτηρίζονται από ιδιοτέλεια .Έτσι, όταν αυτοί απόκτησαν εξουσία, αντί να φροντίσουν το κοινό καλό, φρόντισαν μόνο να αυξήσουν τη δύναμη και τον πλούτο τους. Στηλιτεύει, λοιπόν,  την απληστία τους και τους κατηγορεί ως υπαίτιους για τα πάθη της πατρίδας. ΓΛΩΣΣΑ Λαϊκή, δημοτική, ιδιότυπη, ζωντανή και πηγαία. Χαρακτηριστικά της η λιτότητα και η παρατακτική σύνδεση.